Thị trường thương mại điện tử (TMĐT) tại Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung đang ngày càng phát triển hơn. Tuy nhiên càng nhiều người dùng, các nền tảng TMĐT lại càng đưa ra nhiều chính sách chặt chẽ hơn để đảm bảo quyền lợi của các bên. Ngoài ra ảnh hưởng từ nền kinh tế chung cũng khiến cho việc vận hành, mua bán gặp không ít khó khăn. Vì vậy, các seller cần sớm có kế hoạch để thích ứng để không bị động khi kinh doanh Shopee nói riêng và trên các sàn TMĐT khác nói chung.
Thực trạng kinh doanh Shopee hiện nay
Năm 2021 khi Affiliate Shopee bùng nổ đã như một cú hích mạnh mẽ khiến bất cứ seller nào cũng rất tin tưởng vào nền tảng này. Cũng từ thời điểm này trở về trước, các dịp sale lớn như 11/11, 12/12 là những thời điểm doanh số của các shop tăng cực mạnh, người người nhà nhà đăng hình doanh thu, nổ đơn rất hồ hởi.
Vậy nhưng bước sang nửa cuối 2022 mọi thứ liên quan đến bán hàng qua Shopee đã im ắng hơn nhiều. Nguyên nhân lớn nhất có lẽ đến từ việc suy thoái kinh tế chung, lãi suất cho vay cao, doanh nghiệp ít việc, cắt giảm chi phí, dẫn đến sức mua giảm. Một trong nhiều sự kiện được nhiều người quan tâm chính là việc shopee không còn có nhiều mã giảm giá như trước và dường như đang tập trung hơn vào hiệu quả kinh doanh. Gã khổng lồ thương mại điện tử này đã sa thải hàng trăm nhân sự tại 3 thị trường Singapore, Trung Quốc và Indonesia. vào cuối tháng 9/2022. Hồi tháng 6, Shopee cũng đã cắt giảm nhân sự tại một số thị trường, chủ yếu là nhân sự ở mảng ShopeeFood và ShopeePay.
Đặt trong tương quan với các năm trước, có thể nói tầm này “thủy triều” mang tên Shopee đang rút rồi. Đó là cơn “thủy triều” của các chương trình siêu sale, mã giảm giá đã ngày càng bị cắt giảm. Phí sàn thì ngày một tăng, Shopee đang cần thu tiền về để đạt điểm hòa vốn. Tần suất các chiến dịch marketing, quảng cáo ngày siêu sale cũng giảm đi nhiều. Shopee đang dần chỉ còn là một nền tảng marketplace thuần túy chỉ để đăng bán sản phẩm. Nền tảng này cũng đã qua thời điểm cố gắng kéo người dùng mới mà bây giờ chỉ cần duy trì active user thôi cũng là đủ với họ rồi.
Kinh doanh shopee 2022 không còn quá “hào nhoáng”
3 cách để hạn chế lệ thuộc vào nền tảng Shopee
“Khi thủy triều rút mới biết ai đang không mặc quần” (Warren Buffett). Khi thị trường đi lên không ngừng, ai nấy đều trông như một thiên tài đầu tư. Chỉ khi mọi thứ có chiều hướng xấu đi, bạn mới thực sự thấy ai là người có chiến lược tốt trong dài hạn. Vậy các seller cần phải làm gì để tồn tại và dần giảm bớt sự phụ thuộc vào nền tảng khi kinh doanh shopee.
1. Bớt ảo tưởng những “hào quang” khi nền tảng mới chào sân
Nền tảng nào lúc mới chào sân cũng đều cho khách hàng rất nhiều các ưu đãi hấp dẫn như mã giảm giá và freeship. Thời điểm đỉnh cao đó, đi đâu bạn cũng sẽ thấy quảng cáo của Shopee, vẫn còn Sơn Tùng, Ronaldo, Bùi Tiến Dũng làm hình ảnh đại diện.
Tuy nhiên sau 7 năm hoạt động, Shopee vẫn còn đang lỗ gần 10.000 VNĐ trên mỗi đơn hàng mặc dù đã tăng rất nhiều loại phí và có nguồn thu lớn đến từ việc bán quảng cáo. Tình hình cũng đang khốc liệt hơn nữa, khi 6 tháng qua, Shopee cũng sa thải đến 7000 nhân viên, chiếm 10% tổng nhân viên tại công ty mẹ, tập đoàn SEA. Và không phải chỉ mỗi Shopee, nếu bạn hay đọc báo, bạn cũng sẽ biết được các tập đoàn lớn cũng đang có những đợt sa thải nhân sự rất nhiều trong những tháng qua: Google, Facebook, Twitter…
7 năm trước Shopee gia nhập thị trường thế nào, thì nền tảng TikTok cũng đang tái hiện y như vậy. Xuất hiện trên thị trường với “hào quang” hết sức hào phóng, người dùng được nhận MGG 50-80k liên tục, cá biệt có những mã lên tới 150k. Đơn hàng đầu tiên mặc định được freeship. Các seller đang được tiếp cận với nguồn traffic cực dồi dào, cực đột biến, cả tự nhiên lẫn paid traffic CPM cực rẻ. “Hào quang” từ nền tảng mới mang lại không khí rộn ràng, sôi động cho cộng đồng nhà bán, vừa kịp lúc Shopee đang có dấu hiệu khó. Người người nói về Tiktok, KOC, nhà nhà xách máy lên livestream. Nhưng các seller hãy cẩn thận vì giấc mơ đẹp nào rồi cũng đến lúc phải tỉnh giấc.
Sẽ đến giai đoạn Tiktok không tỏa “hào quang” nữa. Mô hình bán hàng của bạn có thể sẽ đối mặt với thực tế trần trụi rằng TikTok rồi cũng là một nền tảng giải trí đơn thuần có kết hợp yếu tố shopping. Chi phí cho mỗi khách hàng không còn rẻ. Traffic trước kia miễn phí nay đã ít dần đi. Sức mua khách hàng cũng yếu đi. Bạn phải cạnh tranh với những ông lớn trong ngành. Live mắt view rồi cũng sẽ đến lúc tụt giảm. Vậy bạn sẽ làm gì để tiếp tục cạnh tranh?
Không thể chỉ dựa vào mã giảm giá để kinh doanh lâu dài
2. Nghĩ đến việc bán trên các nền tảng khác ngoài Shopee để giảm chi phí
Người dùng khi sử dụng nền tảng nào cũng có nhu cầu rất rõ ràng. Kết nối với bạn bè, người thân, cộng đồng, đọc tin tức, họ lên Facebook. Trong khi đó, mạng Instagram dùng để follow bạn bè, celeb, những mảng có tính nghệ thuật hơn và có tính private cao.. Twitter dùng lên để theo dõi người nổi tiếng, tin chuyển nhượng bóng đá… TikTok thì dùng để giải trí, mong muốn xem những video fun – short. Trong khi Youtube là platform của những video dài, content dài với nhiều nhu cầu: học – giải trí – tin tức…
Rõ ràng, khách hàng không chỉ có mỗi Shopee để dùng. Thời lượng dùng Shopee chỉ chiếm rất nhỏ trong quỹ thời gian của họ. Việc bạn nắm được khách hàng của mình hay dùng gì, hành trình ra quyết định mua thế nào cũng hết sức quan trọng.
Ngoài ra, bán trên nền tảng ngoài cũng tiết kiệm được nhiều chi phí hơn. Mỗi đơn bán trên nền tảng ngoài thành công, bạn có thể tiết kiệm được cỡ 10-15% chi phí. Chi phí này có thể dùng để tạo chương trình riêng cho khách, dùng làm budget quảng cáo, educate khách hàng…. Bạn thử tính mà xem, nếu khách mua trên web được freeship + bonus sale 5-10%, bạn educate điều này trên FB, có thể vẫn sẽ lãi hơn khi bán một đơn hàng trên Shopee.
Nên mở rộng bán hàng đa kênh thay vì phụ thuộc vào 1 nền tảng duy nhất
3. Phát triển thêm các dòng sản phẩm mới phù hợp với thị trường mới, khách hàng mới, kênh bán mới.
Ít nhiều các seller đều có thể đã nhận được những lời khuyên như: Hãy làm thương hiệu đi, làm thương hiệu để cạnh tranh; hoặc là làm OEM đi, để cạnh tranh và bán hàng tốt hơn.
Theo nhiều quan điểm cá nhân điều này không đúng hoàn toàn. Nếu chỉ dập một cái tên nhằm tạo ra sự khác biệt chút chút trong rừng ma trận sản phẩm; hay là chỉ cần làm 1 cái hộp thật đẹp, đầu tư vào khâu package, mở ra bên trong một mớ thẻ, card cảm ơn, giấy thơm và nghĩ đó là local brand?
Muốn tạo ra sự cạnh tranh lâu dài phải bắt đầu từ việc xây dựng một mô hình kinh doanh vững chắc, trong tương lai có khả năng tạo ra sự cạnh tranh với các đối thủ trên thị trường. Bạn có thể dùng thương hiệu, hiểu biết, công nghệ, sản phẩm, con người làm năng lực cạnh tranh trong tương lai.
Như phần 1 và 2 đã đề cập, rõ ràng đã đến lúc cần tránh bị mắc vào cái bẫy, ảo tưởng vào những “hào quang” của các nền tảng TMĐT. Các seller nên bắt đầu tính đến những kế hoạch dài hạn cho 2-3 năm tới mình sẽ làm gì:
– Nếu tiếp tục bán theo hướng cạnh tranh bằng giá, bạn ngắm cạnh tranh lại được không nếu các nền tảng rút bớt hỗ trợ. Mức lợi nhuận bạn chấp nhận được chứ? Nếu bạn vẫn mạnh và tận dụng được các nền tảng thì vẫn chiến vô tư.
– Nếu đã cảm thấy việc cạnh tranh về giá ngột ngạt hơn, cạnh tranh với xưởng khó hơn. Hay nghĩ đến việc làm những sản phẩm chất lượng tốt hơn, tốn chất xám hơn? Tập trung vào sản phẩm, thiết kế ra sản phẩm mới hoặc là độc quyền một vài brand cũng là hướng nên nghĩ đến.
Việc R&D bao giờ cũng tốn công sức và thời gian. Chưa kể marketing cũng sẽ cần nhiều chất xám và update liên tục, trong dài hạn bạn sẽ cộng tác, thuê người chứ hay vẫn làm một mình?
– Nếu nghĩ đến việc dùng sức mạnh đội nhóm, thì xin chúc mừng, bạn chuẩn bị bước sang giai đoạn khác hoàn toàn mới – đó là đội nhóm chuyên nghiệp. Hướng tới mô hình doanh nghiệp.
Luôn luôn phát triển, thay đổi để thích nghi dựa trên giá trị cốt lõi là chất lượng sản phẩm
Cito hy vọng rằng những chia sẻ trên đã giúp bạn phần nào hình dung được toàn cảnh kinh doanh Shopee hiên nay. Cùng với đó là gợi mở những hướng phát triển mới cho doanh nghiệp và thương hiệu của bạn trong tương lai gần. Chúc bạn thành công!